Over hysterie gesproken
Om als professioneel lichaamsgerichte de-armouring therapeut, coach en workshop facilitator op de hoogte te blijven van (nieuwe/veranderende) medische en psychologische aspecten die het menselijk lichaam en geest aangaan, zit ik sinds een jaar weer met mijn neus in de boeken. Dit om bijgeschoold te worden en mijn eigen menselijk brein uit te dagen naar verbreding van kennis maar ook met de wetenschap dat ik hierdoor mijn cliënten nog beter van dienst kan zijn. Nu en in de toekomst.
Hoewel ik psychologie in het verleden veroordeelde als “stoffig, suf en saai”, ben ik er nu achter gekomen dat het toch wel hele interessante materie bevat. Zo stuitte ik op iets waarvan ik waarvan ik geen idee had dat het meer met mijn vak te maken heeft dan ik mezelf ooit in kon beelden. Laat staan dat ik het onderwerp kon linken met het vak psychologie. Het onderwerp waar ik op stuitte was het fenomeen ‘hysterie’ en hoe men die "ziekte" in het verleden behandelde.
Charcot demonstreert een hysterie cases in la Salpêtrière
Hysterie door de geschiedenis heen
Hysterie is een benaming voor een ziekte. Hoewel deze ziekte al van voor onze jaartelling is (geschat rond 1900 voor Chr.), is het ook een ziekte die door de eeuwen heen behoorlijk onderhevig was aan verandering en zeker de laatste eeuw behoorlijk ter discussie lag. Wel kunnen we vaststellen dat de ziekte “hysterie” eigenlijk altijd werd gekoppeld aan de vrouwelijke seksualiteit. Het woord hysterie is afgeleid van het Griekse woord hystera wat baarmoeder betekend.
De hysterische symptomen konden uiteenlopend zijn maar de bekendste waren:
Hevige emoties (woedeaanvallen)
Onverklaarbare pijnen
Gedeeltelijke verlamming
Gevoelloosheid van bepaalde plekken op het lichaam
Vreemde lichaamshouding
Flauwvallen
Depressiviteit
Eigenzinnig van geest
Seksueel provocerend gedrag
Bron: Sarah Mirk
De oudheid
In de oudheid ging men er van uit dat hysterische symptomen het gevolg waren van een rusteloze baarmoeder. De Griekse arts Hyppocrates dacht dat de baarmoeder zich vrij kon verplaatsen door het lichaam. Dat verplaatsen van de baarmoeder door het lichaam zou volgens Hyppocrates, de hysterische symptomen veroorzaakte. Dit zou echter alleen voorkomen als een vrouw zich te lang had onthouden van seksuele activiteiten.
De Romeinen
De Romeinen waren minder goedgelovig als het ging over een ‘verplaatsbare baarmoeder’, maar zij geloofde wel dat het vrouwelijk geslachtsorgaan de boosdoener was van het fenomeen hysterie. Als oplossing voor deze ziekte hadden de Romeinen het huwelijk bedacht.
De middeleeuwen
In de middeleeuwen werd door de komst van de “kerk” het gedachtengoed over hysterie wat aangepast. De symptomen werden niet meer lichamelijk benadert maar meer vanuit het bovennatuurlijke. Wel bleef overeind staan dat alleen vrouwen hyserie konden krijgen. De kerk kende maar één oplossing voor deze ziekte en dat was dat vrouwen door gebed of uitdrijving “gered” moesten worden. Als dat niet hielp dan was de brandstapel nog een effectief middel.
De Renaissance
In de tijd van de Renaissance ging men weer terug denken vanuit het lichamelijk. De kerk had iets minder invloed en dat maakte dat men hysterie weer kon benaderen vanuit een lichamelijk aspect. Het enige verschil met de tijd van de Romeinen was dat men nu niet dacht in te weinig seksuele activiteiten maar juist in TE VEEL seksualiteit.
Rond 1850
In de helft van de 19e eeuw dacht een Franse neuroloog (Jean-Martin Charcot) dat het fenomeen hysterie een neurologisch aandoening was. Richting eind 19e eeuw ging deze theorie al weer over in de theorie dat het een psychische aandoening zou zijn. O.a. Sigmund Freud was hiervan ook overtuigd.
Bron: Sarah Mirk
20e eeuw
Naarmate de twintigste eeuw vorderde, werd de diagnose hysterie steeds minder gesteld en nu bestaat deze ziekte enkel nog in de geschiedenisboeken. Vermoedelijk is de reden dat de ziekte hysterie ‘plotseling’ verdween omdat steeds meer vrouwen opkwamen voor hun eigen belangen en rechten. Ik spreek van vermoedelijk omdat het nooit echt is verklaard.
Het beroep arts werd in die tijd voornamelijk door mannen uitgeoefend. Een vrouw genaamd Johannisson, heeft eens over hysterie geschreven en zij opent haar boek met de zin; “Geen enkele diagnose heeft de vrouwelijkheid zo belichaamd als de hysterie”. Hiermee bedoelde ze dat hysterie een medisch middel was om de vrouw aan haar rol te onderwerpen. Via hysterie konden mannen macht over vrouwen uitoefenen.
Doctor performing “Pelvic Massage” to relieve symptoms of Hysteria. Bron cvlt nation
Hysterie en de behandeling van de 20e eeuw
Hoewel tussen eind 19e en begin 20e eeuw hysterie nog veel werd gediagnostiseerd, kwam men er ook achter dat er een bepaalde behandelwijze erg effectief werkte. Namelijk een zogenaamde bekkenbodemmassage. Hoewel masturbatie als onrein of zelf als zeer gevaarlijk werd beschouwd in die tijd (zowel bij mannen als bij vrouwen), was het wel toegestaan als een arts dit deed. Nu was het immers een medische behandeling en dus ongevaarlijk en niet seksueel. Enkel als er een ‘hysterische paroxisme’ (een orgasme) werd geconstateerd, was de behandeling geslaagd.
Doordat een kwart van alle vrouwen aan hysterie leden en regelmatig terug moesten komen voor een vervolgbehandeling, zaten de wachtkamers behoorlijk vol en hadden dokters financieel weinig te klagen.
De Vibrator
Hoewel artsen het financieel erg goed hadden, had deze bekkenbodemmassage ook een nadeel. Alles werd namelijk handmatig gedaan en na verloop van tijd kampte de artsen zelf met veel vinger, pols en arm blessures. Daarnaast was het ook erg tijdrovend. Er moest dus iets gebeuren. Gelukkig waren elektriciteit en machines een opkomend fenomeen en er werd dan ook aardig veel uitgevonden. Zo ook de “manipulator”. De Engelse dokter Joseph Mortimer Granville (die in 1880 patent vroeg op de manipulator) mag zich de uitvinder van de eerste vibrator noemen.
Hoewel de “manipulator” een voorloper was op de vibrator, werd dit apparaat wel ingezet als hulpmiddel om vrouwen een “hysterische paroxisme” te geven. Het apparaat was erg effectief. Het ondersteunde de artsen in het voorkomen van overbelasting en het zorgde ervoor dat vrouwen sneller en vaker een ‘orgasme’ kregen. Het was een uitkomst voor alle artsen. Of meer voor de vrouwen?
Hoe ik hysterie ervaar
Hoe dan ook. Het lezen over hysterie heeft bij mij het een en ander los gemaakt. Enerzijds heeft het mij geraakt omdat uit deze geschiedenis blijkt dat vrouwen helaas erg lang zijn onderdrukt door mannen (voor eigen gewin) en uitgemaakt zijn voor “hysterische vrouwen”.
Anderzijds heeft het mij ook een glimlach op mijn mond gegeven. Want de theorie dat hysterie gelinkt is aan de seksualiteit van vrouwen, denk ik dat die theorie nog niet zo gek bedacht is. Ik word namelijk ook aardig hysterisch als ik langdurig geen liefde heb bedreven met mijn partner. Maar met dank aan Joseph Mortimer Granville kan ik als vrouw mezelf wel plezieren om mijn hysterische momenten te behandelen.
De film hysteria
Over de geschiedenis van hysterie en de uitvinding van de vibrator is een hele leuke romantische komedie film gemaakt genaamd “Hysteria”. Hieronder vindt je een link van de trailer van deze film. Ik heb me kostelijk vermaakt en raad zeker aan om hem een keer te bekijken.
Wil jij op de hoogte blijven van mijn blog artikelen over seksualiteit, mannelijke en vrouwelijke bezigheden, intimiteit, lichaamsgerichte massagetherapie en andere therapieën, spiritualiteit en of tantra? Meld je dan nu aan voor mijn nieuwsbrief of wordt lid van mijn tantra community opening up.
Warme groet,
Bernadette
Opening Up
