Afwijzing, ego structuren, maskers en een tantrisch leven.
(On)bewust worden we door onze eigen ouders en opvoeders uit onze omgeving al van jongs af aan afgewezen. Het begint al in de eerste weken van ons leven d.m.v. het niet krijgen waar we behoefte aan hebben zoals bijvoorbeeld aanraking, liefde, warmte, veiligheid, geborgenheid, begrip en een luisterend oor. Maar ook behoeftes als een schone luier, drinken, eten, kleding, een warme deken of juist frisse lucht. Nu kun je denken dat je bovengenoemde behoefte je als kind wel degelijk hebt gehad en dus dat je niets te kort bent gekomen. Maar heb je ze ontvangen op het moment dat je het nodig had? Of hadden je opvoeders reacties als;
Ach laat de baby maar even huilen dat is goed voor de traanbuisjes. Ik heb haar net een schone broek en eten gegeven dus er kan niets aan de hand zijn.
Leg de baby maar alleen in de andere kamer met de deur dicht. Ik word gek van dat gejank de hele tijd.
Stoor me niet de hele tijd, zie je niet dat ik druk bezig ben?
Mam/pap/juf kijk eens wat ik heb gemaakt? Nee dat is niet goed hoor. Dat kun jij veel beter/mooier/netter.
Heb jij nu alweer in je broek geplast? Jij hebt ook altijd wat. Nu is het jouw schuld dat wij te laat komen.
Niet praten en stil zitten aan tafel. Eerst eten en als ik straks tijd heb dan mag je je verhaal vertellen.
Je vader is moe zoon, zie je dat niet. Hij heeft de hele week hard gewerkt en dan verdient hij het niet om door jou lastig te worden gevallen.
En zo kan iedereen voor zichzelf nog vele uitspraken, opmerkingen of verdrietige gebeurtenissen aan dit lijstje toevoegen.
De angst voor afwijzing is voor kleine kinderen eenvoudigweg te pijnlijk of zelfs dodelijk (zie mijn blog “Afwijzing! Een diepgewortelde doodsangst”). Daarom leren we als kind in onze eerste 7 levensjaren ego structuren of ook wel afweermechanisme, om de pijn die afwijzing met zich mee brengt minder of niet meer te voelen.
Maar het toepassen van ego structuren heeft natuurlijk wel gevolgen. Als persoon reageer je namelijk anders dan wanneer je geen afweer zou gebruiken en gewoon lekker helemaal open staat voor alles wat binnen mag komen of vanuit jou gedeeld mag worden. Het probleem is alleen dat ik als persoon mezelf in een spiegel wel kan zien maar mijn gedrag niet. Dit omdat wat ik zie (eigenbeeld) in mijn hersenen een eigen leven leidt. Ik heb op basis van mijn ervaringen (mijn afwijzingen) een gevoel/emotie ervaart en daarom heen een verhaal aan vast gekoppeld. Dat verhaal wat ik aan een emotie hebt gekoppeld ervaar ik als volwassenen nog steeds. Alleen klopt het verhaal niet meer maar mijn hersenen denken van wel.
Een voorbeeld.
Als meisje van een jaar of 4 zat ik met mijn ouders, broer en zus aan de eettafel. Ik voelde me op dat moment totaal niet lekker. Misselijk zelfs. Terwijl mijn vader voor iedereen een bord tomatensoep op schept, staar ik naar mijn bord en kan alleen maar denken; "Ik hoef echt geen eten". Zodra mijn vader merkt dat ik niet aan het eten ben, begint hij direct op een dwingende toon mij te bevelen om te gaan eten. "Vooruit Bernadette, ga eens eten." Ik schrik op van zijn harde stem. En met bijna tranen in mijn ogen kan ik er nog net uit stamelen dat ik me niet lekker voel en dus geen honger heb. "Ja, ja dat zal wel weer. Jij bent altijd aan het treuzelen. Jij bent altijd de laatste die klaar is met eten. Dus geen gezeur en je gaat NU eten!"
Door de dwingende dan wel dominante stem en gebaren (de wijzende vinger en ver voorover gebogen lichaamshouding) wordt ik bang. Ja maar, papa ik voel me echt niet lekker. "ETEN". Ik voel me heel klein, bang en verdrietig maar ik durf geen tegenwoord meer te geven. Ik pak daarom vlug de lepel en begin snel 1 hap te eten. Bij hap drie gaat het mis. Ik voel dat vanuit mijn tenen mijn maaginhoud naar boven komt. Alles wat ik had gegeten (en nog meer) komt er met een gang uit. Mijn bord, de tafel en ikzelf zitten onder. Terwijl ik me hondsberoerd voel zie ik in een ooghoek nog net mijn vader (die naast me zit) van tafel opspringen en ik hoor hem zeggen. "Gadverdamme". Ik moet huilen. Omdat ik ziek ben en mij hondsberoerd voel, maar ook om het feit dat mijn vader blijkbaar zo van mijn walgt. Hij commandeert mijn moeder om mij van tafel weg te halen en mij in bed te leggen. Mijn moeder moet het doen. Niet hij die naast mij zit. Nee blijkbaar ben ik niet belangrijk genoeg om me te troosten in mijn ziek zijn, mijn verdriet en teleurstelling.
Tijdens deze gebeurtenis heb ik in mijn hoofd er een verhaal bij gemaakt. Namelijk dat mijn vader van mij walgt enz. Als ik mezelf vraag of dit 100% waar is (lees boeken van Byron Katie over "the Work") dan moet ik zeggen, nee (natuurlijk walgt mijn vader niet van mij). Maar het feit dat ik deze gedachtes aan de toen gevoelde emoties heb gekoppeld, maakt dat ik me tot op de dag van vandaag mezelf en anderen veroordeel omdat mijn hersenen denken dat het wel waar is. En zie hier.... mijn afweermechanisme.
Zo heb ik bijvoorbeeld een daddy issue en vertrouw mensen erg slecht, ik twijfel aan mezelf, vraag of zoek ik continu goedkeuring, vind mezelf niet goed/mooi genoeg , ik ben een controle freak, perfectionist, ik word boos als mensen mij niet geloven, ik wil altijd mijn gelijk hebben/halen. O ja, en ik eet mijn bord leeg terwijl mijn lichaam al lang heeft aangegeven dat ik voldoende heb gehad.
Wat heeft dit bovenstaande nu eigenlijk met tantra te maken?
In mijn beleving alles. Ik zie mezelf niet en heb vaak te laat door dat ik mezelf afsluit omdat mijn afweermechanisme met me aan de haal gaat en dan kan ik niet goed kan voelen. Laat staan te openen. Als ik mezelf niet kan voelen, hoe kan ik dan in godsnaam een tantrische verbinding aangaan met mijn parnter? Terwijl voelen en verbinden in tantra juist centraal staan. Ik zal dus eerst inzicht moeten krijgen in mijn eigen afweermechanisme om te weten hoe en wanneer ik mijn maskers opzet. Dit om mezelf te kunnen openen, mijn liefde te kunnen delen maar ook om mijn partner in alle kwetsbaarheid volledig te kunnen ontvangen. Want pas dan ben ik als vrouw in staat om tot diepe orgasmes te komen.
Vijf vormen van afweermechanisme
Volgens Dr. Ingeborg Bosch die de PRI therapie (Past Reality Integration) toepast, bestaan er vijf vormen van afweermechanisme (bron Wikipedia en boek “De illusie” van Ingeborg Bosch) namelijk:
1: Angst.
Angst is de diepste laag van afweer. Angst geeft het kind de illusie nog te kunnen vluchten uit de situatie waarin het niet krijgt wat het nodig heeft om te overleven. Voor de volwassene betekent angst o.a.: Niet naar feestjes durven, het eng vinden in het openbaar te spreken, bang zijn dat je een ziekte hebt of dat je dierbaren iets ergs overkomt.
Dit gevoel voel je in je lichaam. Angst zweet, buikpijn, misselijkheid enz. zijn kenmerken die horen bij angst.
2: Primaire Afweer.
Primaire Afweer is de eerste cognitieve afweer en zit iets minder diep dan angst. Het kind denkt dat het niet krijgt wat het nodig heeft (aandacht en liefde) omdat er iets mis is met zichzelf. Als volwassene vind je van jezelf dat je niet deugt en voel je je snel schuldig of slecht. Primaire Afweer maakt je somber, gevoelig voor depressies, je hebt gebrek aan energie en ervaart het leven als ‘te zwaar’.
3: Valse Hoop.
Het kind hoopt toch te krijgen wat het nodig heeft door maar beter zijn best te doen. Als volwassene doe je hetzelfde omdat je gelooft alsnog te kunnen krijgen wat in je jeugd ontbrak: liefde, warmte, acceptatie. Valse Hoop maakt je perfectionistisch, geeft lichamelijke stressklachten als bv. nek- en schouderklachten, muisarm en doet je opbranden.
Please-gedrag is een veel voorkomende vorm van valse hoop. Je doet je best om aardig, lief, mooi, intelligent of interessant over te komen voor een ander. Vooral bij je eigen partner kun je dit gedrag vertonen. Alles om maar die aandacht, liefde en seks te krijgen. Als pleaser kun je ook moeilijk je grenzen aangeven. Je gaat maar door. Nee komt niet voor in je woordenboek en een burn-out kan dan een gevolg zijn. Het feit dat je door de valse hoop moeilijk je grenzen aan kan geven in bijvoorbeeld je relatie met je partner, kan het er toe leiden dat ondanks dat je partner onacceptabel gedrag vertoont je dit toch accepteert. De angst dat je de ander kwijt raakt wil je niet voelen en voor de lieve vrede laat je het maar zo. Je houdt je mond en slikt het weg. Op lange termijn kan het niet anders dan dat er een keer een bom ontploft, je partner overal de schuld van gaat geven (valse macht), je lichaam vreselijk vast gaat zitten en/of ziektes tevoorschijn komen.
4: Valse Macht.
Het kind legt de schuld bij de ouders; het komt door hen dat het kind niet krijgt wat het nodig heeft. Als volwassene vind je dat de ander niet deugt of jou benadeelt, je denkt snel dat anderen tegen je zijn. Dit kan leiden tot irritatie, woede, stressklachten, agressieve gedachten/daden en superioriteitsgevoelens.
Je hebt vaak het gevoel of gedachtes als “De hele wereld is tegen mij”. Je ziet dan het slachtoffer gedrag verschijnen. Ook jaloezie en sarcastische humor zijn vormen van valse macht. Dit soort gedrag leidt vaak tot slecht kunnen samenwerken, intimidatie en een leven vol conflicten.
5: Ontkenning van Behoeften.
Het kind overtuigt zichzelf dat het niets nodig heeft. Als volwassene ben je vaak meester in het relativeren, wegredeneren van je eigen behoeften. Je stopt je gevoelens weg en verdooft jezelf door bijvoorbeeld heel veel te werken, veel te roken/drinken/eten. Hoofdpijn, verslavingen en eetstoornissen liggen op de loer.
Voorkeur mechanismen.
Iedereen heeft deze vijf afweermechanisme echter vaak hebben we een bepaalde voorkeur.
Iemand kan ontkenning van behoeftes hebben en valse macht uitoefenen. Weer een ander heeft last van angst, primaire afweer en valse hoop.
Wat heb jij ervaren als kind en welke voorkeur mechanismen zijn daaruit voortgekomen?
Deel het hieronder of meld je aan voor onze besloten Facebook groep waarin alleen leden kunnen lezen en delen over hun ervaringen. In deze groep worden naast het onderwerp afwijzing ook thema’s behandeld die gaan over tantra, relatie(s), seksualiteit, seksuele energie, persoonlijke groei enz. Beantwoord drie vragen en wordt lid van de groep Tantra community Opening Up.
Ik heet je van harte welkom.
Warme groet,
Bernadette
